Umów wizytę u nas
facebook
google-maps

Badanie cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka to schorzenie, w którym występują dolegliwości bólowe ręki nasilające się podczas poruszania. Jest to najczęściej występująca mononeuropatia w praktyce neurofizjologicznej i chirurgicznej. Schorzenie to, które opisał po raz pierwszy w roku 1854 James Paget w większości przypadków dotyczy kobiet, które stanowią 82-89% pacjentów. Objawy zespołu cieśni nadgarstka wynikają z ucisku nerwu pośrodkowego przez więzadło poprzeczne nadgarstka w kanale nadgarstka.

Nerw pośrodkowy utworzony jest z włókien korzeni rdzeniowych C6, C7, C8, Th1, stanowi połączenie pęczka bocznego i przyśrodkowego splotu ramiennego, a w swoim przebiegu przylega od strony brzusznej do tętnicy pachowej. Dalej przechodzi przez bruzdę przyśrodkową mięśnia dwugłowego ramienia i dół łokciowy po stronie przyśrodkowej tętnicy ramiennej. Mięsień ramienny separuje nerw pośrodkowy od stawu łokciowego, co stanowi ochronę nerwu przed uszkodzeniem przy złamaniach w okolicy łokcia. Na przedramieniu nerw pośrodkowy przechodzi przez mięsień nawrotny obły i ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego palców, gdzie odchodzi od niego nerw międzykostny przedni dochodzący do mięśnia nawrotnego czworobocznego. Przed nadgarstkiem nerw promieniowy przechodzi na powierzchnię z położenia pomiędzy mięśniami powierzchownym i głębokim zginaczami palców. Mniej więcej 5 cm przed troczkiem zginaczy odchodzi od nerwu promieniowego czuciowa gałąź dłoniowa, zaopatrująca skórę promioniowej części dłoni i kłębu. Kanał nadgarstka od strony grzbietowej uformowany jest przez osiem kości ułożonych w dwa szeregi, a od strony dłoniowej zamyka go troczek zginaczy, czyli więzadło poprzeczne nadgarstka. Nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka przylega do ścięgien mięśni powierzchownego i głębokiego zginacza palców, zginacza długiego kciuka oraz troczka zginaczy. Zmiana ułożenia ręki wpływa na rozmiar średnicy kanału nadgarstka. Najwęższy jest on przy zgięciu dłoniowym ręki, gdy dochodzi do zbliżenia troczka zginaczy do kości nadgarstka. Po przejściu przez kanał nadgarstka nerw pośrodkowy oddaje gałąź ruchową unerwiającą mięśnie kłębu kciuka (przeciwstawiacz kciuka, odwodziciel krótki kciuka, głowę powierzchowną zginacza krótkiego kciuka). Mięśnie te, często są równocześnie unerwione przez gałęzie nerwu łokciowego co zapobiega zanikom tych mięśni w przebiegu zespołu cieśni nadgarstka. Nerw pośrodkowy kończy się tworząc nerw dłoniowy wspólny palców I, II, III przechodząc do mięśni glistowatych I i II. Nerwy dłoniowe wspólne palców rozgałęziają się unerwiając ruchowo kciuk, od strony przyśrodkowej i bocznej, palce wskazujący, środkowy i promieniową część palca IV. Czuciowo nerw pośrodkowy zaopatruje od strony dłoniowej 2/3 części promieniowej oraz palce I, II, III, IV, natomiast od strony grzbietowej skórę dwóch dalszych paliczków palców I, II, III i promieniową część palca IV.

Objawy zespołu cieśni nadgarstka zwykle są obustronne, choć z przewagą na jedną stronę. Należą do nich parestezje (uczucie mrowienia, drętwienia) w okolicy kciuka, palca wskazującego, wrażenie obrzęku, sztywności palców, niekiedy swym zasięgiem obejmujące całą rękę. Dolegliwości bólowe początkowo obejmują palce, z wyjątkiem małego (V), nadgarstek, niekiedy promieniują do przedramienia, ramienia i barku. Dolegliwości nasilają się w nocy i mogą stanowić przyczynę zaburzeń snu u pacjentów z zespołem cieśni nadgarstka. Długotrwałe, naprzemienne ruchy zginania i prostowania nadgarstka, a także długotrwała wymuszona pozycja zgięcia lub przeprostu nadgarstka, prowokują lub nasilają występowanie dolegliwości bólowych. Przeciwnie, potrząsanie ręką działanie ciepłem (np. moczenie w ciepłej wodzie) łagodzi ból wynikające ze schorzenia. Test Phalena polega na nasileniu występujących objawów parestezji (mrowienia, pieczenia, drętwienia) oraz bólu, poprzez trwające 0,5-2 min. zgięcie w nadgarstku.

Najczęściej opisywane przyczyny zespołu cieśni nadgarstka to uraz i niedokrwienie z towarzyszącym występowaniem obrzęku, stwardnienia naczyń, zwłóknienia, przerostu troczka zginaczy. Do innych przyczyn należą zmiany zapalne pochewek ścięgnistych, tłuszczaki, przetrwała tętnica pośrodkowa, ucisk nerwu pośrodkowego przez ścięgna mięśni zginacza długiego kciuka i zginaczy powierzchownych palców, uwięźnięcie w kanale nadgarstka ścięgna mięśnia glistowatego. Czynnikami powodującymi wystąpienie zespołu cieśni nadgarstka są czynności zawodowe przeciążające nadgarstek, takie jak sprzątanie, praca przy komputerze, młotach pneumatycznych, a także gra na instrumentach smyczkowych. Stany fizjologiczne i chorobowe, w których dochodzi do zatrzymania wody, również sprzyjają rozwojowi objawów. Należą do nich: ciąża, zespół napięcia przedmiesiączkowego oraz terapia hormonalna. Kolejną grupę przyczyn choroby stanowią stany pourazowe, w tym krwiaki, zmiany zwyrodnieniowe stawów, guzy (w tym nerwiaki, włókniaki, nerwiakowłókniaki, tłuszczaki, naczyniaki, gangliony), choroby układowe takie jak, mi.in.: reumatoidalne zapalenie stawów, sarkoidoza, toczeń rumieniowaty układowy, twardzina, amyloidoza, mukopolisacharydoza, zaburzenia hormonalne – akromegalia, cukrzyca, a także w zaburzenia metaboliczne, np. mocznica.

Do badań diagnostycznych umożliwiających potwierdzenie rozpoznania zespołu cieśni nadgarstka należą badania elektofizjologiczne, czyli badanie przewodnictwa nerwu pośrodkowego – elektroneurografia (ENG) i badanie mięśnia (EMG), a także badania obrazowe – USG (badanie ultrasonograficzne i RM (rezonansu magnetycznego).

Leczenie zespołu cieśni nadgarstka polega na jego chirurgicznym odbarczeniu.